Hekimlerin ve diğer sağlık personelinin göstermiş oldukları emeğe ve yüksek performansa karşılık almış oldukları maaş maalesef oldukça düşüktür. İdare, sağlık personelinin maaşını tek kalem halinde ödemek yerine, çalışılan sağlık kurumunun hasta yoğunluğu ve personelin iş yüküne göre değişiklik gösteren birden fazla kalem halinde ödemeler yaparak bu açığı telafi etmeye çalışmaktadır. Bunlardan biri de 4924 sayılı kanuna tabi personele yapılan sözleşmeden kaynaklanan ödemelerdir. Bu kanun ile eleman temininde güçlük çekilen yerlerde ve hizmet dallarında sağlık hizmetlerinin etkili ve verimli bir şekilde yürütülebilmesini temin etmek üzere, Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşları tarafından hizmet akdi ile sözleşmeli olarak istihdam edilecek olan personel belirlenmektedir. İdare ile sözleşme yapmak isteyen personelden bir kısmının talebi, yeterli kadro bulunmadığı gerekçesiyle reddedilmektedir. Kadroların neye göre belirlendiği veya artırmak için herhangi bir hukuki yolun izlenip izlenemeyeceği ise ilgililer tarafından merak edilmektedir. Bu yazımızda, kadroların belirlenmesi usulünün hukuki dayanağını ve izlenebilecek hukuki yolları değerlendirdik.
4924 sayılı kanunda, sözleşmeli personel istihdam edilecek birimlerin yılda bir kez Cumhurbaşkanı kararı ile tespit edileceği; Sağlık Bakanlığının, tespit ve ilan edilen sınırlar içerisinde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından vize edilen pozisyonlarda Sağlık Bakanının onayı ile sözleşmeli personel istihdam edebileceği düzenlenmiştir. Pozisyon ünvan ve niteliklerini gösteren cetvelin, ihtiyaçlardaki gelişmeler dikkate alınarak yılda bir kez Cumhurbaşkanı kararı ile yenilenebileceği belirtilmiştir. Kanuna göre; Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenen hizmet birimlerinde ve bu kararlarda belirtilen azami pozisyon sayısını geçmemek üzere, hizmet bazında birimler ve pozisyon ünvanları itibarıyla dağılımına ilişkin vize işlemi, Sağlık Bakanlığının teklifi üzerine yılda bir kez olmak üzere Maliye Bakanlığınca yapılmaktadır. Vize işlemine aykırı pozisyon ünvanlarında ve sağlık birimlerinde sözleşmeli personel istihdam edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Kanunda ek kadro açılması ile ilgili bir düzenlemeye yer verilmemiştir.
4924 sayılı kanuna tabi sözleşmeli personelin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde ilk defa ve yeniden atanmak üzere sözleşmeli personel pozisyonlarına yerleştirmelerin yılda en fazla üç kez yapılabileceği belirtilmiştir. Yönetmelikte tabipler ve uzman tabiplerin atamalarının kura şeklinde yapılacağı, diğer personelin yerleştirme işlemlerinin ise merkezi sınavlara tabi olacağı öngörülmüştür.
Mevzuatta personelin yerleştirilmesi, yer değiştirmesi ve özlük hakları ile ilgili pek çok düzenleme bulunmasına rağmen kadroların belirlenmesinde dikkate alınacak kriterler hakkında bilgi yer almamaktadır. Cumhurbaşkanlığı tarafından ilan edilip Maliye Bakanlığı tarafından vizelenen pozisyonlar konusunda dikkate alınan tek husus kanaatimizce sağlık hizmetlerine ayrılan bütçedir. Bu nedenle açılacak herhangi bir davada yerindelik denetiminin yapılamayacağı engeline takılmak muhtemeldir.
İdare Hukukunda mahkemelerin yerindelik denetimi yapmaları ve idarenin yerine geçecek şekilde karar vermeleri mümkün değildir. Anayasamızın korumaya aldığı Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı gibi hukukun temelini oluşturan genel ve soyut düzenlemelere vurgu yapılması gerekmektedir. Sözleşmeye tabi olan personel ile aynı hizmetin yapılmasına rağmen çok farklı bir ücret almasının anılan ilkeler ile bağdaşmayacağı açıktır.
Genel hükümlere göre yürütülmesi gereken davalar, teknik açıdan hassas şartlar içerdiğinden dolayı profesyonel hukuki destek alınması çok önemlidir.
